Proslavljen jubilej Zetskog doma
Kraljevsko pozorište Zetski dom proslavilo je 5. novembra više od stotinu godina postojanja. Svirale su trube i bubnjevi. Neki ljudi obučeni u kostime iz vremena kralja Nikole budili su zajedno sa dva magarca i taljigama asocijacije na crnogorsko vrijeme 19. ili 20 vijeka.
Bili su prisutni brojni gosti koje su dočekali domaćini: studenti tri cetinjske akademije koji su performansom podśetili sve prisutne na vrijeme kad je stvoreno Kraljevsko pozorište.
Zbog razumljivog kašnjenja s proslavom treba se priśetiti istorijskih činjenica kad je Pozorište svečano otvoreno 26. septembra 1896. godine, na dan rođenja Velikog vojvode Mirka, koji je bio pokrovietelj Zetskog doma. Prikazana je predstava Knjaz Arvanti, dramsko djelo kralja Nikole I Petrovića, koga je izvelo domaće diletantsko društvo. Glumačka grupa Dragutina Krsmanovića boravila je na Cetinju od 1899. do 1900. godine i prikazala 35 premijera domaćih i stranih autora.
Pozorišnu aktivnost u Zetskom domu od 1904. godine realizuje Zanatlijsko pjevačko i tamburaško društvo, preko svoje pozorišne sekcije koju je činilo 25 ?lanova, reditelj, dramaturg i scenograf. Na čelu sekcije bio je Jovan Hajdukovi?. Ideja o stvaranju crnogorskog nacionalnog profesijonalnog pozorišta počinje s realizacijom 1907. godine. Branislav Nušić je bio angažovan da donese sveobuhvatan plan.
Nušić je to izradio i u oktobru iste godine poslao na Cetinje.
Od pozorišnog odjeljenja Radničkog društva formirano je 1909. g. Narodno pozorište cetinjskog radničkog društva. Ono je 16. maja 1910. godine, preraslo u Crnogorsko narodno pozorište. Iste godine je osnovano Knjaževsko crnogorsko narodno pozorište. Bilo je to prvo profesionalno, nacionalno i državno pozorište u Crnoj Gori.
Prikazana je Balkanska carica knjaza Nikole, koju je izvela profesionalna grupa Narodnog pozorišta, a režirao Mašo Petrović, prvi crnogorski ukazni reditelj. Profesionalni sastav pozorišta sačinjavali su bivši članovi Cetinjskog radničkog društva.
Prvi upravnik je bio Jovan Hajduković, a članovi Knjaževskog odbora bili su: Dušan Vuksan, Milo Kovačević i Dušan Đukić, profesori Cetinjske gimnazije.
Tokom proglašenja Crne Gore za kraljevinu, avgusta 1910. godine, Pozorište je promijenilo ime u Kraljevsko crnogorsko narodno pozorište. Ono dobija i svoj Statut koga je odobrio i potpisao Pero Vučković, ministar prosvjete i crkvenih djela. U vrijeme Balkanskih ratova pozorište prestaje s radom. Glumački ansambl je postao dio vojnih jedinica.
Zauzimanjem Cetinja od austrougarske vojske 1915. godine, zgrada Pozorišta je stradala u požaru. Od tog događaja čekalo se punih 16 godina da pozorište ponovo oživi. Obnovljeno je 1931. godine i radilo je pod imenom Narodno pozorište Zetske banovine.
J.M.
Kratki URL: https://zrcalo.me/?p=443
Objavio