Posesivno mentorstvo

Kaspersova izreka ‘Univerzitet je zajednica studenata i profesora u potrazi za istinom’ iz dana u dan više blijedi i gubi svaki smisao u savremenom obrazovanju širom svijeta jer se znanje sve više tumači u domenu tržišne vrijednosti. Štaviše, i u našem crnogorskom slučaju se u to moramo uvjeriti ali u nešto sirovijem vidu.

Slučaj profesorice Bojane Lakićević-Đuranović uz propratnu hajku čiji su podstrekivači nezavisni list Vijesti i NU CGO vidno štrči među svim skandalima koji su skorijeg datuma. Da se priśetimo u najkraćim crtama: riječ je u slučaju profesorice koja je bez pokrića prisvojila diplomski rad studenta, Đorđije Drinčića, kojem je mentorisala i navela ga kao isključivo njen u uglednom beogradskom naučnom časopisu iz oblasti prava ‘Pravni život’. O ovome je javnost upoznata istupom Centra za građansko obrazovanje (CGO) koji je podnio tužbu protiv profesorice. Komisija Pravnog fakulteta čiji je zadatak bio da preispita rad profesorice (a oko koje su se natezali neko vrijeme Pravni fakultet, Rektorat i ministarstvo ćuškajući nadležnost s jednog na drugog) još uvijek nije dala nikakvo mišljenje.

Razlog za profesoricin čin je poprilično jasan: izbori u zvanja na univerzitetu neposredno su vezani za broj naučnih radova objavljenih u stranim časopisima koji su ‘priznati od strane naučne zajednice’. Upravo zbog toga nemali broj predavača nalazi način da lako stigne do priznanja za naučnu djelatnost iako je upitan stvarni napor koji ulažu u ove radove. Štaviše, većina onih koji se bave štancanjem naučnih radova i citata ne zadiru toliko u materiju koliko teže pustim zvanjima. Ova djelatnost se sprovodi zarad lakšeg pozicioniranja u naučnoj zajednici, jačanja društvenog položaja i liječenja kompleksa. Prirodno, posljedica ovakvog postupka je devalvacija naučne djelatnosti. Napomenimo da šampioni ove discipline, Velimir Rakočević i Duško Bjelica, nijesu ovim skandalom postali opet predmet priče. Ovakav postupak vrednovanja naučnika i naučnog rada dođe neki vid neoliberalizma i naopake demokratije u kojem se do glavne ocjene nečijeg naučnog rada dolazi potršačkim mjerilima. Pritom se zaboravlja na neuporedivost određenih naučnih disciplina zbog čega dolazimo u stanje da doktor fiskulture misli da je vredniji doktora prirodnih nauka. Umjesto da se afirmiše zdrav ambijent za rad u međusobnoj saradnji i saglasju pod parolom ‘zdrave konkurencije’ vrši se jedno nemoralno i nepravilno nadmetanje koje je dušu dalo za oportuniste svake vrste. Ovaj podatak je promakao svim podstrekivačima ove hajke.

Po svemu što se može viđeti iz medija nameće se žalosni zaključak da je učesnicima više stalo do same bruke nego do suštinske reforme koja je nužna da se preduzme na Univerzitetu. CGO i Vijesti su sebi nađenuli odnosno prisvojili progresivnu ulogu te odlučili da izlijeću neodmjerenim a ponekad i neprovjerenim podacima. Ovo izlijetanje je doživjelo vrhunac kada se izjava profesora Vladimira Pešića sa PMF-a da priroda pisanja naučnog rada ne zabranjuje profesoru korišćenje rada studenta kojem mentoriše kao polazišnih istraživanja rastumačila kao nepobitni dokaz o masovnoj plagijarizma profesora na račun studenata! I to čak i kad se pomenuti profesor ogradio od slučaja Lakićević-Đuranović govoreći da je ona postupila neetički! Nema zbora da je ‘rasprava’ o ovoj ružnoj temi jako brzo srozana na nivo žute štampe đe se bez pokrića navodi da policija krije profesoricu-vinovnicu ovog kastiga. Posebni sramni stupanj u saopštenjima je dosegnut žalobnim povikom Daliborke Uljarević studentima kojim se oni pozivaju da kontrolišu radove svojih profesora kako bi se i ono malo međusobnog poštovanja zbrisalo.

Od svih koji su se ośetili prozvanima da dignu glas na ovu temu jedna od najinteresnijih pojava je Ivica Todorović. Ovaj dugogodišnji udvorica Univerziteta Crne Gore koji je za svoje djelatnosti amortizovanja svakog studentskog nezadovoljstvoa primio pozamašne nadoknade je pojava koja nevjerovatno dugo opstaje na ustanovi iako niti je student niti je među akademsko osoblje. Bio je i studentski povjerenik Pravnog fakulteta, višestruki predsjednik studentskog parlamenta, menadžer karijernog centra UCG i trenutni je predsjednik Studentskog sportskog saveza Crne Gore. Naglašavam da su sve ovo ‘dužnosti’ za koje čovjek ne mora biti sposoban već dolazi do njih običnim snalaženjem. Takođe, on i njegovo društvo koje putem studenstkih organizacija izvlači ogromni novac za studentsku populaciju su potpuno nepoznati. Stvarno je čudo odakle nekom vječitom studentskom dužnosniku i dalje petlje da se javlja da iznosi svoje kompromisno, nekompetentno i unaprijed pripremljeno mišljenje.

Sramotno je kako niko od učesnika ovog ružnog događaja čiji je glavni vinonik nesumnjivo sama profesorice ne drže do nekakvog dostojanstva već olako zapadaju u držanje bukvica i prosipanje plitke pameti. Univerzitet nije reagovao na odgovarajućem nivou, nezavisno od toga koliko se vade na zakonske akte. Komisija koji je formirao Pravni fakultet koja je imala zadatak da ocijeni ovaj još se ne oglašava iako je vijeće istog ovog fakulteta tražilo da Univerzitet preispita rad ove profesorice! Istini za volju Univerzitet jeste nastojao da novonastalu buku prenebregne jednim izrazito zakašnjelim i nabrzinu sklepanim nizom video lekcija okačenim na zvaničnom jutjub kanalu UCG-a o plagijarizmu koji je upućen studentima kako nehotice ne bi ogrezli u rabotu ovog tipa. Sudeći po okolnostima ovo je samo jedan žalosni pokušaj prikrivanja bruke koja je izbila. Sve ovo odgađanje odgovornosti i neprofesionalizam samo daju zamaha olakim kvalifikacijama ovog jedinog državnog univerziteta koji imamo kako bi se konačno dalo povoda za potpuni defetizam.

Mato Kankaraš