Oslobađanje tišine
Autorsko veče kompozitorke Slobodanke Bobane Dabović održano je 7. jula u Modernoj galeriji, Budva. Kroz solistička i kamerna djela publika je imala priliku da se upozna sa ,,Oslobađanjem tišine”.
Slobodanka Bobana Dabović rođena je 4. maja 1990. godine u Podgorici. Osnovno i srednje mužičko obrazovanje je stekla u školi za muziku i balet „Vasa Pavić“ u Podgorici, klavirski odsijek, u klasama prof. Miladina Peruničića i prof. Anke Asanović. Godine 2009. upisuje Akademiju umetnosti u Novom Sadu, smjer kompozicija, u klasi prof. Zorana Mulića. Prvu studijsku kompoziciju napisala je u 19-oj godini – Ad Libitum Improvisando No.1 za klavir. Godine 2013. stiče zvanje diplomirani kompozitor a 2015. stiče zvanje magistra, u klasi prof. Zorana Mulića, odbranom rada ,,Koncertni stav za simfonijski orkestar”. Kompozicije su joj se izvodile u okviru festivala A fest-a u Novom Sadu, Klavirskog praktikuma (izvođač je bila ona sama) u Novom Sadu kao i u okviru projekta Kompozitorke iz sjenke u KIC-u “Budo Tomović” u Podgorici. Kao autorka filmske muzike predstavila se na premijeri dokumantarnog filma ,,Jedan dan života” Momira Matovića. Klavirska kompozicija Ad libitum improvisando br.4 “Rukoveti” našla na CD-u u okviru časopisa Muzika klasika. Prethodno je ova kompozicija izvedena od autorke u okviru Omaža Stevanu St. Mokranjcu u Novom Sadu.
Dati naziv autorskoj večeri ,,Oslobađanje tišine” može djelovati kontradiktorno, ali u pitanju je ipak termin koji više nego precizno opisuje muziku kao ,,najplemenitije ispunjenje vremena”, kako je svojevremeno Tomas Man napisao. Prava tišina nije pojava koja nastaje usljed nedostatka fizičkog zvuka odnosno vibracije, već je fenomen koji se zbiva u duši čovjeka kada utihne neprekidni misaoni proces. U tim trenucima čovjek osjeća mir, spokojstvo a umjetnici te trenutke nazivaju inspiracijom jer prethode stvaranju novih ideja. Postoji više načina da svaki čovjek iskusi oslobađanje tišine. Po Ekhardu Tolu, književniku i predavaču, postoji nekoliko faktora koji mogu pokrenuti oslobođenje višeg stanja svijesti. Ljepota prirode, meditacija koju upražnjavaju zen budisti i trenuci kada čovjek prolazi kroz veliku patnju ili čak životnu opasnost, predstavljaju neke od mogućnosti da se čovjek oslobodi od unutrašnje buke.
Niz kompozicija koje je Bobana Dabović izabrala za svoje autorsko veče reflektuju neke od pomenutih mogućnosti.
Ekspresivnom izvedbom Nikole Vučkovića počelo je oslobađanje tišine. Ad libidutum improvisando br. 3 ”Odjeci” i Ad libitum improvisando br. 5 ”Lesendro” su otvorile svijet impresija mlade autorke. Inspiracija za kompoziciju ”Odjeci” bila je, po njenim riječima, vrijeme provedeno u Uspenskoj crkvi u Novom Sadu. Prelamanje odjeka sveštenikovog pjevanja, brujanje zvona i odjeci molitvi tvorili su kontrapunktski tok koji je Bobana pretvorila u solističku kompoziciju za klavir. Na sličan način je nastao i ,,Lesendro”. Divni crnogorski pejzaž je muzički odslikan kroz dva folklorna motiva varirana u duhu moderne muzike. Premijerna izvedba ,,Lesendra” ispraćena je dugim aplauzima koji potvrđuju da je uspjela sinteza starog i novog, tj. folklora i modernog izraza.
Od kamernih djela predstavljeni su ,,Gedeceba”, ,,Igra”, ,,Stražanik” i ,,Intonatori buke”.
,,Gedeceba” je nastala kao autorkina igra sa pet tonova: g-d-c-b-a. Ova tema je kroz dijalog violine i violončela dobila dimenziju ljudskog govora. Sa velikom pažnjom, publika je posmatrala interesantnu sintezu muzičkog dua i ljudskog razgovora vođenog na nekom nepoznatom jeziku. Osjećajno izvođenje Ane Živković (violina) i Eden Sekulović (violončelo) upotpunilo je ovaj muzički dijalog.
,,Igra” za klarinet i klavir je za razliku od ,,Gedecebe” muzički duo u klasičnom smislu riječi. U prvom planu je postavljen virtuozitet melodijskog instrumenta, klarineta. Muzički tok je obojen folklornim elementima i manjim, atonalnim segmentima. Bravurozno izvođenje Stefana Pavićevića uz klavirsku pratnju Nikole Vučkovića ispraćeno je ovacijama.
Gudački trio ,,Stražanik” i gudački kvartet ,,Intonatori buke” iznose donekle suprotstavljene tematike. Trio je, isto kao i Ad libitum improvisando br.5 ,,Lesendro”, pastoralan. ,,Intonatori buke” su inspirisani, kao što sam naslov sugeriše, djelima Luiđija Rusola, futurističkog slikara i kompozitora. Rusolo, autor manifesta ,,Umjetnost buke”, do tridesetih godina prošlog vijeka kreirao je 27 intonatora buke (u originalu: intonarumori). Smatrao je da buka ,,…trijumfuje i vlada ljudskim osjećanjima.” Dabovićka je kroz gudački kvartet izrazila atmosferu Rusolove umjetnosti. U tome je značajno doprinijelo bogato izvođenje Marka Simovića (violina), Ane Živković (violina), Ilijane Blagojević (viola) i Eden Sekulović (violočelo).
Veče je zatvorila sama autorka sa Ad libitum improvisando br.4 ,,Rukovet”. Za glavnu temu kompozicije uzet je muzički citat ,,Poljem se vije” koji je Bobana prvo otpjevala. Tema se zatim prenosi u dionicu klavira i varira se, najviše kroz tehniku dijeljenja (postupak pri kom se određeni muzički materijal dijeli na manje segmente). Osciliranje između arhaičnog raspoloženja folklorne melodije i nadolazeće tenzije izražene kroz streta predstavlja glavnu crtu individualnosti Bobane Dabović.
,,Muzika je poslije tišine najbliža izražavanju onoga što ne može biti izraženo.” – A. Haksli
Milica Kankaraš
Kratki URL: https://zrcalo.me/?p=3734
Objavio