Njemačka premijera opere o Crnoj Gori – ,,La Montagne Noire’’

Opera ,,La Montagne Noire’’, koju je napisala francuska kompozitorka Augusta Holmès, inspirisana je crnogorskom borbom protiv osmanske okupacije i ljudskim sudbinama toga vremena. Zadnji put je ova opera izvedena 1895. godine u Parizu. U saradnji Opere Dortmund i centra ,,Palazzetto Bru Zane’’ njemačka premijera će biti održana 13. januara tekuće godine u pozorištu Dortmund (Theater Dortmund). Mlada njemačka rediteljka Emili Hel (Emily Hehl) operu opisuje kao sjajnu, bolnu i poetičnu govoreći o teškoj sudbini glavnih likova.

Radnja opere se odvija u 1657. godini u jednom malom crnogorskom selu. Dočekuju se muškarci koji se vraćaju sa uspješne bitke protiv Osmanlija. Najradosnije su Dara, Mirkova majka i Helena, njegova ljuba. Mirko i Aslar, glavni muški likovi, odlučuju da se uoči slavlja pobratime i tako učvrste svoje prijateljstvo. Slavlje prekida Jamina, mlada Turkinja koja je postala robinja i pokušava pobjeći od crnogorskih vojnika. Žitelji sela zahtijevaju da Jamina bude ubijena ali Mirko, očaran njenom ljepotom, moli da njen život bude očuvan. U spletu sudbinskih događaja, Mirko ostavlja svoju voljenu Helenu i odlučuje da pobjegne sa Jaminom. Njegov pobratim Aslar ga sustiže i pokušava da ga odvrati od bjekstva jer je po nepisanim pravilima primoran da ga ubije ako Mirko bude bježao od dužnosti da štiti svoju domovinu. Nažalost, tragični kraj je neminovan. Pobratimi se tokom svađe smrtno ranjavaju a Jamina koristi to da bi pobjegla. Žitelji sela koji pronalaze beživotna tijela Mirka i Aslara vjeruju da su obojica poginula boreći se protiv Osmanlija. Otac Sava koji im je dao blagoslov tokom bratimljenja sada ih ispraća u vječni počinak.

Augusta Olmes (Augusta Holmès, 1847. g. – 1903. g.) rodom je iz irske porodice Čarlsa i Trifinije Holms zbog čega je dobila punopravno francusko državljanstvo tek 1871. kada je i dodala akcenat na svoje prezime. Uprkos izvanrednom muzičkom daru i kreativnim sklonostima koje je ispoljavala još od ranog đetinjstva nije joj bilo dozvoljeno da studira na Pariskom konzervatorijumu, zbog čega je znanje sticala uzimajući privatne časove. Među njenim mentorima od značaja su lokalna pijanistkinja Madmoazel Pejrone (Madmoiselle Payronnet), orguljaš Anri Lamber (Henri Lambert) i klarinetista Ijasent Kloze (Hiyacinthe Klosé) dok joj je prvi pravi predavač bio Sezar Frank (César Franck) kojem je bila do svoje smrti zahvalna. U ranom stvaralaštvu, komponovala je pod muškim pseudonimom kao mnoge kompozitorke toga doba.

Društvene norme svog vremena kršila je i na intimnom planu pa se nikad nije zvanično udala nego je u vanbračnom zajednici sa proslavljenim pjesnikom Katulom Mendesom, sa kojim je imala čak petoro đece, živjela gotovo dvadeset godina.

Ne znamo tačno preko kojih izvora se upoznala sa crnogorskom istorijom koja ju je inspirisala da napiše ovakvu operu. Olmes stvara u duhu tadašnjih velikana opere. Njeni glavni likovi imaju karakteristike slične Mejerberovom Roberu (,,Robert le diable’’), Sen-Sanovim likovima (,,Samson et Dalila’’) i Vagnerovom Tanhojzeru. Lik Jamine (Yamina) odgovara arhetipu fatalne žene (femme fatale) koji je etabliran u francuskoj operi druge polovine 19-og vijeka.

Na kraju, moramo postaviti pitanje: da li će Ministarstvo kulture Crne Gore i Muzički centar Crne Gore shvatiti značaj ove opere i organizovati gostovanje u Crnoj Gori?

Milica Kankaraš