„Jesenja sonata“ na Grad Teatru

U subotu i neđelju, 08. i 09. jula, na sceni između crkava, sa početkom u 21.30h biće izvedena predstava nastala po tekstu Ingmara Bergmana „Jesenja sonata“, prošlogodišnja koprodukcija „Grada teatra“ sa „Ateljeom 212“ iz Beograda, u režiji Jagoša Markovića,

Ovom predstavom su obje pozorišne institucije obilježile dva značajna jubileja, 30 godina trajanja „Grada teatra“ i 60 godina rada „Ateljea 212“.

U osvrtu na rad na pomenutoj predstavi Jagoš Marković je istakao da je Jesenju sonatu odabrao: „Zato što smo željni dubine, tišine, jer smo siti nakita, laži, jeftinoće, jer nam treba očišćenja, istine, katarze. Jer je duhovnost ugrožena na ovim prostorima, jer se od reklama ne vide slike, od farme i sarme ne čuje se tihi glas jednog Šopena. Bergman je sve drugo i drugačije. On je za one koje boli duša, za one kojima je duša lepo vaspitana, za one koji su se sklonili, emigrirali u svoju stvarnost, nadjačani bukom, i usamljeni na svaki način. Za one kojima treba teatar metar i po izdignut od zemlje“ (Politika).

Ingmar Bergman (Upsala, 1918. – Faro, 2007), švedski filmski reditelj i scenarista, pozorišni reditelj i scenarista. Smatra se jednim od najvećih i najuticajnijih reditelja modernog filma. Režirao je 62 filma, od kojih je većinu napisao, a režirao je preko 170 pozorišnih komada. Neki od njegovih međunarodno najpoznatijih glumaca su Liv Ulman i Maks fon Sidou. Većina njegovih filmova je smještena u krajolike rodne Švedske. Teme su uglavnom sumornost, bolest, izdaja i ludilo. Zajedno s Federikom Felinijem Andrejem Tarkovskim, smatra se jednim od najpoštovanijih i najuticajijih reditelja dvadesetog vijeka.

Pored rada na filmu, kojim je stekao svjetsku slavu i utro nove puteve u istoriji filma (nabrojaćemo samo neke od najpoznatijih Sedmi pečat, Krici i šaputanja, Jesenja sonata, Iluzionist, Persona, Fani i Aleksandar), Bergman je cijeli život bio aktivan i kao plodan pozorišni reditelj. Tokom studija na Univerzitetu u Stokholmu postao je aktivan u svom studentskom pozorištu, đe je ubrzo stekao ime. Nakon sticanja diplome sprva je radio kao reditelj-šegrt u Pozorištu u Stokholmu dok je već s 26 godina postao upravnik pozorišta u Helsingoru a time i najmlađi upravnik jednog pozorišta u Evropi . Tamo je ostao 3 godine, a nakon toga postao reditelj u pozorištu u Geteburgu od 1946. do 1949. 1953. je postao reditelj gradskog pozorišta u Malmeu i tamo ostao sljedećih sedam godina. Mnogi od njegovih slavnih glumaca bili su ljudi s kojima je počeo raditi na pozorišnim daskama, a dobar dio ljudi iz “Bergmanove trupe” iz filmova iz šezdesetih došlo je iz gradskog pozorišta u Malmeu (Maks fon Sidov, na primjer). Od 1960. do 1966. je radio kao reditelj Kraljevskog dramskog pozorišta u Stokholmu, a od 1963. do 1966. njegov upravnik. Nakon što je napustio Švedsku zbog incidenta s utajom poreza, bio je reditelj minhenskog pozorišta Residenz. Ostao je aktivan u pozorištu tokom devedesetih, a zadnja produkcija bila mu je Ibzenova Divlja patka u Kraljevskom dramskom pozorištu 2002. Poznat je i dio njegovog književno-scenarističkog opusa: Lanterna magica, Fani i Aleksandar, Najbolje namjere, Razgovori u četiri oka, Razgovori u neđelju.

Jagoš Marković je rođen 1966. godine u Podgorici. Diplomirao pozorišnu režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu 1987. godine u klasi prof. Borjane Prodanović i Svetozara Rapajića. Režirao je preko pedeset predstava u zemlji i inostranstvu, a među najznačajnije se ubrajaju: Kate Kapuralica (Narodno pozorište Sombor), Romeo i Julija (Večernja scena „Boško Buha“), Komedija zabune (Crnogorsko narodno pozorište), Hekuba (Kraljevsko pozorište Zetski dom), Elektra (BELEF), Crvenkapa (Pozorište „Boško Buha“), Lukrecija iliti Ždero (Pozorište na Terazijama), Gospođa ministarka (Narodno pozorište), Hasanaginica (Narodno pozorište), Galeb (HNK Ivan pl. Zajc), Filumena Marturano (HNK Ivan pl. Zajc), Lukrecija o bimo rekli Požeruh (Riječke letnje noći), Kraljica Kristina (Kraljevsko pozorište Dramaten-jedini reditelj sa ovih prostora koji je radio u bergmanovom Dramatenu), Pepeljuga (NP u Beogradu, Opera), Karmen (opera, HNK Ivan pl. Zajc), Čarapa od sto petlji (Beogradsko dramsko pozorište), Zora na istoku (Zvezdara teatar), Svinjski otac (Zvezdara teatar), Govornica, Skup, Bogojavljanska noć, Sumnjivo lice, Uobraženi bolesnik (JDP), Porodične priče, Tulumbus, Dom Bernarde Albe, Gospoda Glembajevi (Atelje 212), Hasanaginica (CZKT), Dekameron Dan ranije, Kokoška (JU „Grad teatar“ Budva) …
Reditelj Marković dobitnik je strukovnih, festivalskih i državnih nagrada od kojih se izdvajaju: Nagrada „Bojan Stupica“, Sterijina nagrada, Nagrada oslobođenja Beograda, Trinaestojulska nagrada za svekupan doprinos stvaralaštvu Crne Gore, Nagrada „Mića Popović“, nekoliko nagrada „Zlatni Ćuran“ i „Ardalion“. Prilikom dodjeljivanja Nagrade „Mića Popović“, juna 2004, Ljubomir Simović je između ostalog rekao: „U delu koje postavlja na scenu Jagoš uvek vidi nešto što pre njega niko nije video. On nam i stare i poznate stvari otkriva kao nove i nepoznate“.

U predstavi igraju Tanja Bošković, Branka Šelić, Mladen Andrejević i Jelena Petrović. Jelena Petrović je za ovu ulogu dobila Specijalnu nagradu za mladu glumicu TEATARFESTA „Petar Kočić“, uz obrazloženje da je “svedenim sredstvima donela glas tišine Bergmanove junakinje”.

Prevod je uradila Dobrila Stojnić, lekturu Ljiljana Mrkić Popović, kostimograf je Marija Marković, a asistent režije Tara Lazarević. Režiju i izbor muzike potpisuje Jagoš Marković.