Izložba slika „Terra-poliptihon“

U svom osobenom slikarstvu Bratislav je, do sada, uglavnom, izlagao slike iz ovog ciklusa, sa izražajnom strukturom, koja je prelazila u fakturu, dok su na ovoj izložbi, najvećim dijelom, predstavljene drugačije slike iz raznih perioda njegovog stvaralaštva. Rađene su nanošenjem prirodnih kapi, zemljane boje, na platno. Zapravo, pri slobodnom padu, te su se kapi boje, poput kiše, razbijale o površinu podloge platna stvarajući teksturu. U tako izvedenom, kontrolisanom ali prirodnom manevru na tijelo slike, svaka akcija autora je  prelazila u kompozicijsku apstrakciju, zadržavajući ispisanu simboliku potpuno utemeljenu u stvarnost, realnih, prirodnih dešavanja. Na tako ostvarenu teksturu površine podloge, kasnije, komponovanjem nadograđuje druge simboličke oblike koji ne gube korelaciju sa onim prethodnim. Nekada taj proces teče i u obrnutum smjeru. Tako je i na ovaj način, sasvim jasno, produbljena organska veza između izvedene simbolike krajnje površine slike sa njenim nosiocima, odnosno, sa svim ostalim segmentima i slojevima slike, računajući u to i podlogu samog platna, što ovom ciklusu daje rijetko upečatljiv, senzitivno prirodan, rafinirano jednostavan i osoben simbolički karakter u savremenom crnogorskom slikarstvu.

Svojom prirodnošću i simbolikom ova djela teže da objektivizuju stvarnost u svijet umjetnosti, koliko realno- naturalnu toliko i onu psihološku, suštinsku sa kojom je dovodi u arhetipski semantičku vezu. Estetska naturalnost prelazi u likovnost, ne gubeći vezu i smisao već ih dopunjujući. U tom sistematskom predmetnom odabiru, gradnje i nadgradnje slike, koji je plod ličnih saznanja, autorov izbor je likovno senzibilno usmjeren, logički razvijen i analitičan. „Nosi Bratislav Medojević u tom svom ogromnom interesovanju određene renesansne znatiželje gdje se svi elementi do kraja humanizuju i oplemenjavaju. On pristupa realizaciji svakog djela temeljno i predano nastojeći da ga do kraja suštinski zahvati i da mu da onaj bitni likovni elemenat. Tom postupku Medojević pristupa istraživački i, reklo bi se, naučno jer on taj postupak ostvaruje dubokim poniranjem u one suštine koje na kraju izlaze kao ostvarenja koja likovno djeluju upečatljivo, logično i jasno.“ – zapisao je 1998. u jednoj svojoj kritici Milan Marović.

Izložba nosi naziv „Terra-poliptihon“, jer su slike predstavljene u horizontalnim i vertikalnim nizovima: diptiha, triptiha i poliptiha. Ovako povezane grupe slika u Evropi se javljaju sa pojavom hrišćanstva odnosno izradom pokretnih i nepokretnih oltara u bogomoljama, đe su slike ilustrovale narativnost biblijskih događanja. Ali, njino porijeklo je mnogo dublje u istoriji. Ono što velikim dijelom karakteriše povezanost slika, na ovoj izložbi, nije narativnost, ili pak, istovjetan kolorit, već autorova želja da analitički objasni i samu prirodu simbola i smisao značenja.  U tako vidnom usmjerenju, autor nam prikazuje da simbol, sam po sebi, ima svoju dubinu i srodnost, koja je semantički kontroverzno ispisana na različitim mentalnim matricama psihe, te otud traži i različit pristup u iščitavanju značenja srodnosti, poput vode koja mijenja agregatna stanja u zavisnosti od okolnosti. To čini istovremenim radom na nekoliko platana, koja su zategnuta na jednom ramu slike. Tako, umjesto jedne podloge slike, postoje nekolike, kroz koje vrši prodor različitim performiranjem koji dijelom otkrivaju druge podloge slike. Poput nekog psihičkog mikroskopa ili teleskopa vrši prodor u dubinu postojećeg, čime potpunije zaokružuje pravo značenje simbolizma slike, te dovodi u vezu različitosti matrica/podloga slike.

Kod nekih djela, na ovoj izložbi, samo je prividno ispred posmatrača jedna slika, dok se zapravo pred njim nalazi više platana koja prekrivaju jedno drugo, ali koja i otkrivaju pojedine segmente prethodnih.

U prilici smo da na ovoj izložbi, po prvi put, vidimo i jednu aleatoričnu sliku, koja ima sve odlike slike, ali ipak nije slika, već je tu da simboličnim značenjem odgonentne neku slikarsku/psihološku problematiku i omogući realan, didaktički pristup metafizici.  Između dva transparentna platna nalazi se papirni otpad raznih omota/ambalaža robe, koji se spontano mogu premještati svakim okretanjem slike. Time mijenjaju i svoj položaj u cjelokupnoj kompoziciji. Sadržaj je vidan jer je platno providno, ali posmatraču pruža utisak da se radi o apstraktnoj monohromnoj površini slike, jer je providno platno, kao kakav filter, tonirano žutim bojilom i učvršćeno bezbojnim vezivom. Autor je tako, na iluzoran, tehnički način, riješio likovni problem sfumata, ili lazurnog rada sa bojama – ispod posljednjih lazurnih nanosa boje uočavaju se prethodni slojevi i podslikavanja. Ali, tu ne izostaje simbolika, jer sadržaj slike/motiva asocijativno objašnjava i mentalni sadržaj svakog konfuznog prihvatanja estetike i ispraznosti, zabuna realnog života, kako od strane likovnih stvaralaca tako i posmatrača. (Kao da se događa nešto važno, a u suštini i simbolički samo se smeće premeće, kao u rialiti šouima.)

I na ovaj način autor nam govori da površina nije samo površina već da njeno iščitavanje dubine seže i do arhetipskog numinalnog svijeta, odakle vode porijeklo i svi pojmovi, pa i oni okrenuti vizuelnoj stvarnosti i čulnosti koja ih klasifikuje u polju psihe, sa značenjima koja određuju poimanja suštine. Bez nadgradnje duha ona ostaju zakržljala, ograničena na površini materijalno-nagonskog poretka stvari, i bez utjehe za stvarnim saznanjem – što jedan intelekt čini prizemnim.

U vrhu simbolističkih stremljenja kod ovog autora je i preplet, tkanje već islikanog platna koji je upečatljivo primjetan na slici „Crni kvadrat“, koji namjerno dovodi u vezu sa istoimenom Maljevićevom slikom. Ustvari, kod Bata Medojevića to su dva potpuno identična crna kvadrata, koja čine diptih, a koja prepletom daju jedan, jer su isprepletani u istom polju rama. (Dva identična crna kvadrata, izrezana na trake, prepliću se u jedan na istom ramu slike.) Ta elementarna realnost građenja slike daje snažna metafizička značenja, koja se odnose kako na samu površinu tako i prostor, koji čini materijalni tok stvari uzbudljivijim, ali bez duha teže shvaćenim i u objektivnijem gledištu zapostavljenim do sumornosti puke površnosti sagledavanja.

Ta dva crna platna (diptih), posmatrača dovode u zabunu. Kao da je riječ o jednom crnom kvadratu odnosno poliptihu sačinjenom od stotinak manjih crnih kvadrata, iako je realnost sasvim drugačija. Dakle, uključenost posmatrača, govori o njegovom razumijevanju i dubini duhovne strukture pred objektivnom realnošću, koja pred sobom ima sve zamišljene elemete poimanja kantovski pozitivne metafizike koja predmete iskustva direktno veže za složenost saznanja.

Ovakve slike jasno i nesumljivo govore da je na njima predstavljena  simbolika u organskoj vezi sa svakim njenim slojem, te otuda i opravdavaju i simboličan naziv same tehnike: terra-apretura (terra-appreter), rad sa zemljanim bojama na platnu. To je neki govor zemlje  na podlozi u kojoj suprotnosti kretanja potke i osnove simbolizuju početak stvaranja u materijalnom poretku zbivanja.

Slikarstvo Bratislava Bata Medojevića je originalno, misaono i studiozno, kako su ga još na početku stvaranja ovog ciklusa slika „Terra“ doživljavali brojni likovni kritičari: Olga Perović, Petrica Duletić, Milan Coko Marović, Dušanka Moškov… U jednoj od kritika iz ’96. godine, Mladen Lompar kaže: „U kompleksnoj slici savremene crnogorske umjetnosti, stvaralaštvo Bratislava Medojevića je potpuno usamljeno.“

I ovim, jednim segmentom iz tog ciklusa sa kojim se ovđe predstavio, govori da je Batovo slikarstvo izrazito individualno i zauzima posebno mjesto u antologiji savremene crnogorske umjetnosti.